روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
در مطلب « اختلال روانی چیست ؟ » دو جنس اصلی اختلالات روانی یعنی اختلالات شخصیتی و اختلالات بالینی ، شرح داده شد. خود اختلالات بالینی به دو گروه اختلالات نوروتیک یا روان رنجورانه و سایکوتیک یا روان پریشانه ، تقسیم می‌شوند. منظور از نوروتیک ، اختلالات خلقی ، اضطرابی ، وسواس و مشابه این‌ها هستند.
اما منظور از روان پریشی ، وجود حداقل یکی از این پنج نشانه است. هذیان ، توهم ، تفکر آشفته ، رفتار آشفته یا کاتاتونیک و علائم منفی.
هذیان به معنی وجود تفکراتی است که بسیار دور از واقعیت هستند. توهم به معنای تجربه‌های حسی یا ادراکی است که نتیجه دریافت اطلاعات از حواس پنج گانه نیستند و در واقعیت بیرون وجود ندارند. درک تفاوت هذیان و توهم بسیار مهم است. جنس توهم ، حسی و ادراکی است ولی هذیان از جنس فکر است. تفکر آشفته به معنای نبود انسجام در ساختار و نظام فکری شخص است. رفتار آشفته یا کاتاتونیک به رفتارهای عجیب و نامتعارف اشاره دارد. منظور از علائم منفی هم حالت بی‌هیجان بودن یا بی‌اراده بودن است. در ادامه مطلب و با معرفی اختلالات این گروه ، با این مفاهیم بیشتر آشنا می‌شویم ( جهت مطالعه بیشتر در مورد انواع اختلالات روانی ، به مطلب اختلال روانی چیست ؟ ، مراجعه کنید )
طیف روان پریشی شامل چه اختلالاتی است ؟
اختلالات گنجانده شده در طیف روان پریشی ، مطابق DSM-5 ( کتاب مرجع تشخیص اختلالات روانی ) شامل اختلال اسکیزوتایپی ، اختلال هذیانی ، اختلال روان پریشی گذرا ، اختلال اسکیزوفرنی فرم ، اسکیزوفرنی ، اختلال اسکیزوافکتیو و چند گروه دیگر است که شرح آنها ، مطلب را بیش از اندازه تخصصی و احتمالا غیر قابل درک و غیر جذاب برای مخاطب عام علاقه مند به موضوعات روانشناسی ، خواهد کرد. در ادامه با هر یک از این اختلالات آشنا می‌شویم و ملاک‌های تشخیص آنها را به زبان ساده شده و طبق DSM-5 ، شرح می‌دهیم.
فهرست اصلی مقاله:
تفاوت روان پریشی با دمانس ( زوال عقل ) و آلزایمر
درمان اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشانه
اختلال ( شخصیت ) اسکیزو تایپی
اسکیزو تایپی ، به معنای حالت خفیفی از روانپریشی یا شبه روانپریشی است ، ولی روانپریشی کامل به حساب نمی‌آید ، هر چند درصدی از این افراد در طول زمان ، سیر پیش رونده‌ای از بیماری را طی می‌کنند و دچار اسکیزوفرنی می‌شوند. (اسکیزوفرنی حالت شدیدی از روانپریشی است ). در DSM-IV این اختلال فقط جز اختلالات شخصیت و درکلاستر A ، دسته بندی می‌شد ، در DSM-5 ، همچنان در گروه اختلالات شخصیت وجود دارد ولی به دلیل وجود زمینه‌های فیزیولوژیک مشترک با سایر اختلالات روانپریشانه ، در گروه این اختلالات هم قرار داده شده است و جز معدود اختلالی است که در دو گروه مختلف قرار گرفته‌اند.
جوهره اسکیزو تایپی بودن ، فقدان یا ضعف شدید در وجود تفکر منطقی و شیوه صحیح استدلال کردن است. آنها بیش از اندازه به ذهنیت‌های خود باور دارند و تشخیص مرز بین باورها و اعتقادات یا ادراک خود را با واقعیت برایشان سخت است. بسیاری افرادی که جذب فرقه‌های خاص می‌شوند ، اسکیزو تایپال هستند.
در ادامه ملاک‌های تشخیصی این اختلال به زبان ساده شده و همراه با توضیحات اضافه و بر اساس DSM-5 شرح داده می‌شود.
ملاک‌های تشخیصی اختلال (شخصیت ) اسکیزو تایپی چیست ؟
وجود ۵ مورد از ۹ مورد زیر ، به شرطی که این نشانه‌ها ، به دلیل وجود اختلال دیگری مثل اسکیزوفرنی نباشد ، وجود اختلال اسکیزو تایپی را تایید می‌کند.
۱) افکار انتساب ( به استثنای هذیان‌های انتساب ). منظور از انتساب ، نسبت دادن چیزی بی‌ربط ، به خود است ، به طوری که رخ دادن آن پدیده را به شکلی به خودمان یا افکارمان یا احساس و رفتارمان نسبت دهیم. مثل اینکه شخص بگوید به خاطر نفرین من این اتفاق برای کسی افتاده. منظور از به استثنای هذیان‌های انتساب هم ، اشاره به شدت هذیان دارد ، مثل اینکه شخص بگوید رخ دادن زلزله به خاطر خواست یا افکار یا رفتار خاص من بوده. این شدت از هذیان انتساب ، می‌تواند نشانه اختلال جدی‌تری مثل اسکیزوفرنی و مشابه آن باشد.
۲) باورهای غیر عادی یا تفکر جادویی که رفتار را تحت تاثیر قرار می‌دهند و به دلیل فرهنگ یا باورهای مذهبی خاصی که شخص در آن رشد کرده ، به وجود نیامده‌اند. ( مثل خرافاتی بودن ، باور به غیب گویی ، تله پاتی یا حس ششم ، در کودکان می‌تواند به شکل خیال پردازی‌های عجیب و غریب باشد. )
۳) تجربیات ادراکی نامعمول و از جمله خطاهای حسی جسمی ( منظور از تجربیات ادراکی ، حالت خفیفی از جنس توهم است که نمی‌توان آن را توهم به حساب آورد.)
وجود توهم شاه علامت اسکیزوفرنی است و نشان دهنده درجه بالاتری از روانپریشی است.
۴) تفکر و تکلم غیر عادی ( مثلا مبهم ، توأم با حاشیه پردازی ، بیش از حد استعاری و پیچیده یا نامفهوم و غیر قابل فهم صحبت کردن )
۵) بدگمانی یا افکار پارانویید. ( منظور از پارانوییا ، وجود بدگمانی و بدبینی ، نسبت به دیگران است که افراطی و غیر معقول است. )
۶) عاطفه نامتناسب یا محدود ( عاطفه شکل و نمود بیرونی احساس است. منظور از عاطفه نامتناسب به این است که مثلاً شخص ناراحت باشد ولی بخندد و منظور از عاطفه محدود ، نداشتن حس و هیجان در درون یا بروز ندادن احساسات در ظاهر و داشتن حالت روانی یکنواخت و سرد است. )
۷) رفتار یا ظاهر غیر عادی ، غیرمعمول یا عجیب و غریب. ( مثلاً شخص ممکن است خالکوبی‌های غیر متعارف و افراطی داشته باشد یا به سبک عرفا و دراویش لباس بپوشد یا ریش و موی خیلی بلند داشته باشد یا به سبک ستاره‌های موسیقی دهه هشتاد لباس‌های پر زرق و برق بپوشد و مشابه این‌ها. )
۸) عدم وجود دوستان نزدیک یا افراد مورد اعتماد ( به استثنای بستگان درجه یک )
۹) اضطراب اجتماعی مفرطی که با آشنایی تقلیل پیدا نمی‌کند و اغلب با ترس‌های پارانوییدی مرتبط است تا قضاوت منفی درباره خود. ( توضیح اینکه شخصی که به دلیل فقدان اعتماد به نفس ، دچار اضطراب اجتماعی شده ، تمایل به ارتباط با دیگران دارد ولی از قضاوت آنها در مورد خودش می‌ترسد ، به همین دلیل وارد ارتباط و محیط‌های اجتماعی و شلوغ نمی‌شود ، این اختلال با تمرین زیاد و مواجهه با ترس تعدیل یا درمان می‌شود ، ولی در اینجا منظور حالتی از اضطراب اجتماعی است که ریشه در بدبینی عمیق‌تر و بیمارگون‌تری دارد و شخص حاضر به مواجهه با ترس خود نیست یا اگر هم حاضر باشد ، این مواجهه‌ها ، برای درمانش کمک کننده نیستند ، چون افکار پارانوییدی بسیار مقاوم هستند. )
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
اختلال هذیانی
هذیان به معنی افکار یا باورهایی است که بسیار غیر منطقی و دور از واقعیت هستند. تاکید می‌شود که توهم از جنس حواس و ادراک است ( مثل توهم شنیداری ، دیداری ، بینایی و… ) ولی هذیان از جنس افکار و عقاید است. هذیان‌ها محتوایی در ظاهر ممکن ولی در واقعیت بسیار بعید و غیر معقول دارند.
اختلال هذیانی ، افرادی را شامل می‌شود که دچار هذیان‌های پایدار بوده ولی زندگی نسبتاً عادی و نرمالی دارند و وجود این هذیان‌ها ، کارکرد روانی و اجتماعی آنها را دچار آسیب شدید نکرده است. از نظر رفتاری هم بر خلاف سایر اختلالات گروه روانپریشانه ، نسبتا طبیعی رفتار می‌کنند و از ظاهر و رفتار آنها نمی‌توان به راحتی پی به وجود اختلال برد.
هذیان‌های رایج در افراد مبتلا به اختلال هذیانی چه هستند ؟
۱) نوع اروتومانیک یا شهوانی: مضمون اصلی در این هذیان ، باور به این است که شخص دیگری عاشق اوست. همینطور باور به جذابیت فوق العاده در ظاهر خود که نامتناسب با واقعیت است.
۲) نوع خود بزرگ بینی : به معنی باور به وجود استعداد و توانایی عظیم و کشف نشده در خود یا باور به اینکه روزی اکتشاف یا اختراع بزرگی انجام خواهد داد. افراد مبتلا به این هذیان معتقد هستند که دیگران قادر به درک و دیدن استعدادهای فوق العاده آنها نیستند. این نوع هذیان شایع است ولی متفاوت است با افرادی که به دلیل خودشیفتگی باور دارند که توانمند هستند و دیگران متوجه استعداد آنها نیستند. هذیان اشاره به شدت این باورها دارد و افراد دچار اختلال هذیان ، در انتهای طیف خود بزرگ بینی ایستاده‌اند.
۳) نوع گزند و آسیب : باور به اینکه توطئه‌ای علیه وی در جریان است. مثل اینکه تحت تعقیب یا جاسوسی باشد یا دولت یا گروه یا شخصی بخواهد برایش پاپوش درست کنند یا به او دارو بخورانند یا قبلاً این اتفاق رخ داده باشد یا اینکه پشت سرش بدگویی کنند و مشابه این‌ها. بین این هذیان و هذیان خود بزرگ بینی رابطه وجود دارد و اساساً به واسطه هذیان خود بزرگ بینی است که این شکل از هذیان هم ایجاد می‌شود.
۴) نوع جسمی : باور به اینکه حواس پنجگانه فرد توانمندی خاصی دارند یا حس ششم و قوی در شخص وجود دارد یا کارکرد بدنی و جسمی خاصی دارد.
۵) هذیان انتساب: یعنی نسبت دادن و ربط دادن پدیده با رخدادی به خود در حالی که هیچ رابطه‌ای وجود ندارد یا اساساً امکان وجود داشتن آن نیست. مثل اینکه شخص وقوع زلزله یا سیل را به دعا یا اراده خود نسبت دهد.
هذیان‌ها می‌توانند هر موضوعی داشته باشند و محدود به این موارد نیستند. این موارد تنها اشاره به رواج بیشتر این نوع از هذیان‌ها دارد.
ملاک‌های تشخیصی اختلال هذیانی چیست ؟
برای تشخیص و تفکیک اختلال هذیان ، سه شرط زیر باید برقرار باشد.
شرط اول : وجود یک یا چند هذیان به مدت حداقل یک ماه.
شرط دوم : صرف نظر از پیامدهای وجود هذیان ، کلیت جنبه‌های کارکرد فرد به میزان قابل ملاحظه‌ای مختل نیست و رفتار آشکارا غیر عادی و عجیبی وجود ندارد.
شرط سوم : وجود هذیان‌ها ، به دلیل بیماری دیگری مثل اسکیزوفرنی ، یا تحت تاثیر مواد مخدر یا مصرف دارو یا بیماری رخ نداده باشد.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
اختلال روان پریشی گذرا
این اختلال تشخیصی است که برای دوره‌های نسبتاً کوتاه روان پریشی رخ می‌دهد ، بدون اینکه سابقه‌ای از نشانه‌های ماندگار روان پریشی در گذشته وجود داشته باشد. بعد از طی شدن دوره هم علائم محو می‌شود. این نشانه‌ها می‌توانند در دوره‌های پر استرس یا تغییرات شدید خلقی ایجاد شوند. در خانم‌ها هم در هفته‌های بعد از زایمان ، ممکن است رخ دهد. اما در کل این اختلال ، اختلال فراوان و رایجی نیست.
ملاک‌های تشخیصی اختلال روان پریشی گذرا چه هستند ؟
در شکل خلاصه و ساده سازی شده ، دو شرط زیر برای تایید این اختلال ، لازم است :
شرط اول : حداقل یکی از این ۴ مورد وجود داشته باشد :
۱) هذیان ( به معنی افکار عجیب و نامتعارف)
۲) توهمات ( به معنی احساسات و ادراکات غیر واقعی )
۳) گفتار آشفته ( مثل خارج شدن مکرر از خط صحبت یا پرت و پلا و بی‌ربط گویی)
۴) رفتار آشفته بارز یا کاتاتونیک ( منظور از کاتانونی ، شکل و فرم خاصی به بدن دادن و برای مدتی در این حالت ، مثل مجسمه ماندن است. این نشانه هم جز نشانه‌هایی است که تشخیص روان پریشی را ساده و قطعی می‌کند )
شرط دوم : از نظر زمانی ، این نشانه‌ها حداقل ۱ روز و حداکثر ۱ ماه طول بکشند و بعد از آن حالت‌های روانی شخص به حالت عادی بازگردد.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
اختلال اسکیزوفرنی فرم
در گروه اختلالات روان پریشانه ، چیدمان و ترتیب این اختلالات به شکلی است که می‌توان گفت یک طیف را می‌سازند و از انواع سبک‌تر شروع می‌شود و هرچه جلو می‌رویم ، نشانه‌ها و علائم نسبت به اختلال قبلی بیشتر و جدی‌تر می‌شوند بین روان پریشی گذرا و اسکیزوفرنی فرم هم شباهت زیادی وجود دارد. با مطالعه ملاک‌های تشخیصی این اختلال با اختلال قبلی گروه ، متوجه شباهت‌های عمده و دو تفاوت اصلی بین این دو اختلال خواهید شد.
ملاک‌های تشخیصی اختلال اسکیزوفرنی فرم چه هستند ؟
در شکل خلاصه و ساده‌سازی شده ، دو شرط زیر برای تایید این اختلال ، لازم است:
شرط اول : حداقل ۲ تا از این ۵ علامت ، وجود داشته باشند :
۱) هذیان‌ها
۲) توهمات
۳) گفتار آشفته
۴) رفتار آشفته بارز یا کاتاتونیک
۵) علائم منفی ( به معنی ابراز هیجانات کم و حالت سردی و بی‌تفاوتی در چهره و رفتار و بی‌ارادگی به معنی فرمان‌پذیری و کنترل پذیری بالا )
شرط دوم : از نظر زمانی هر دوره حداقل ۱ ماه و حداکثر ۶ ماه طول بکشد.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی ، شکل کاملی هم از نظر علائم و هم از نظر زمانی برای وجود نشانه‌های اصلی روان پریشی است. زیر گروه‌های دیگری که قبل از این شرح داده شدند. مثل اسکیزو تایپال ، اختلال هذیانی ، روان پریشی گذرا و اسکیزوفرنی فرم ، همگی اشکال ناقص‌تر از نظر زمانی یا خفیف‌تر از نظر شدت علائم بودند.
اسکیزوفرنی شناخته شده‌ترین شکل روان پریشی در میان عموم مردم است. احتمالاً برای هر کسی پیش آمده که در خیابان شاهد گفتگوی کسی با خودش باشد یا شخصی که با ظاهری اغلب نامرتب و آشفته رفتارهای عجیبی از خود بروز می‌دهد. کلمه جنون و دیوانگی ، نام غیرعلمی همان اسکیزوفرنی است. البته همه اشخاص دچار اسکیزوفرنی با این مشخصه‌ها شناخته نمی‌شوند. جالب اینکه گاهاً افرادی باهوش بالا و نبوغ و موقعیت مطلوب اجتماعی دچار این بیماری می‌شوند و سیر پیش رونده بیماری ، آرام آرام همه داشته‌های آنها در زندگی را از بین می‌برد. فیلم « ذهن زیبا » درباره زندگی ریاضی دان معروف و برنده نوبل « جان لش » ، به زیبایی سیر این اختلال و مرز نبوغ و جنون را به تصویر می‌کشد.
ملاک‌های تشخیصی اسکیزوفرنی چه هستند ؟
به زبان ساده شده و با حذف توضیحات اضافه ، بر مبنای DSM-5 وجود چهار شرط زیر برای تشخیص اسکیزوفرنی لازم است :
شرط اول : حداقل ۲ تا از ۵ تا نشانه‌های زیر وجود داشته باشند و حداقل یکی از این نشانه‌ها هم جز ۳ تای اولی باشد.
۱) هذیان‌ها ( به معنی افکار به شدت غیرمنطقی و دور از واقعیت )
۲) توهمات ( به معنی ادراکات حسی که واقعی نیستند و درک آنها به واسطه حواس پنجگانه نیست )
۳) گفتار آشفته ( مثل خارج شدن مکرر از خط یا بی ربط گویی)
۴) رفتار آشفته یا کاتاتونیک ( کاتاتونی به معنی شکل مجسمه وار گرفتن و برای مدتی در این حالت ماندن )
۵) علائم منفی ( ابراز هیجانات کاهش یافته یا بی‌ارادگی )
شرط دوم : این نشانه‌ها باید حداقل ۶ ماه طول کشیده باشند.
شرط سوم : در طی بروز این نشانه‌ها ، سطح کارکرد فرد در یک یا چند زمینه عمده مثل شغل ، روابط بین فردی و مراقبت فردی به حد قابل توجهی نسبت به قبل از شروع نشانه‌ها کاهش پیدا کرده باشد.
شرط چهارم : این نشانه‌ها به دلیل مصرف مواد ( مثل مواد توهم زا ) یا دارو ( مثل داروهای دوپامینی ) و یا بیماری پزشکی ( مثل آلزایمر و دمانس ) ، ایجاد نشده باشند.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
اختلال اسکیزو افکتیو
اسکیزو افکتیو اختلال پیچیده‌ای است. ترکیب هم زمان دو دسته نشانه از دو گروه مختلف اختلالات روان پریشانه و اختلالات خلقی ، باعث می‌شود تعداد زیادی نشانه برای تایید این اختلال در کنار هم وجود داشته باشند. اما به زبان ساده اسکیزو افکتیو ترکیب اسکیزوفرنی با یک اختلال خلقی است که می‌تواند افسردگی اساسی یا افسردگی دو قطبی باشد. اختلال اسکیزو افکتیو ، با دو قطبی همراه با نشانه‌های روان پریشانه متفاوت است. در اسکیزو افکتیو ، اختلال اصلی ، اسکیزوفرنی با نشانه‌های کامل است که با یک اختلال خلقی همراه شده است ولی دو قطبی یک اختلال خلقی است که گاهی با نشانه‌هایی از روان پریشی همراه است. این نشانه‌های اضافه شده به دو قطبی ، معمولاً محدود به افکار بدبینانه و هذیان‌ها هستند.
ملاک‌های تشخیصی اسکیزو افکتیو چه هستند ؟
با توجه به توضیحات پیچیده و گیج کننده DSM-5 ، برای افراد غیرمتخصص در مورد نشانه‌های این اختلال ، ملاک‌ها ساده‌سازی شده‌اند. سه شرط زیر برای تایید اسکیزو افکتیو لازم است :
شرط اول : ملاک‌های تشخیص اسکیزوفرنی وجود داشته باشند ( ملاک‌های ۵ گانه اصلی روانپریشی شامل : هذیان‌ها ، توهمات ، گفتار آشفته ، رفتار آشفته و علائم منفی)
شرط دوم : همزمان با وجود نشانه‌های اسکیزوفرنی ، نشانه‌های یک دوره خلقی عمده ( افسردگی اساسی یا شیدایی ) هم وجود داشته باشد.
شرط سوم : نشانه‌های دوره خلقی ، در بخش اعظم دوره بیماری وجود داشته باشند.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
تفاوت روان پریشی با دمانس ( زوال عقل ) و آلزایمر
بعضی نشانه‌ها مثل افکار بد بینانه و افکار آشفته ، توهم ، گفتار آشفته و… در بیماری‌های پزشکی مثل دمانس و آلزایمر هم وجود دارند. اما ماهیت کاملاً متفاوتی دارند. روان پریشی معمولاً از اوایل جوانی یا کمی دیرتر شروع می‌شود و سیر پیش رونده‌ای دارد تا اینکه نشانه‌ها کامل می شوند. اما دمانس و آلزایمر به دلیل بالا رفتن سن و تحلیل رفتن بافت مغز یا تجمع نوعی پروتئین در مغز است که مغز را در انجام کامل وظایفش ناتوان می‌کند. درست است که نتیجه هر دو می‌تواند شبیه باشد ، ولی در صورت وجود نشانه‌ها ( منظور نشانه‌های ۵ گانه روان پریشی ) در افراد مسن که سابقه اختلالات روان پریشانه هم نداشته‌اند ، نمی‌توان تشخیص روان پریشی گذاشت.
درمان اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشانه
متاسفانه فرآیند روان درمانی روی اختلالات روان پریشانه کار نمی‌کند. فارغ از اینکه چه روش درمانی یا چه رویکرد و مکتبی به کار گرفته شود. هیچ منطق درمانی حریف هذیان‌های بزرگ منشی یا افکار بدبینانه ( از جنس روان پریشی و نه صرفاً در حد وسواس‌های فکری ) نشده. در کل پنج نشانه اصلی در روان پریشی ( هذیان ، توهم ، گفتار آشفته ، رفتار آشفته و علائم منفی ) نسبت به هر نوع روان درمانی مقاومت نشان داده‌اند.
علت این مشکل ، قابل درک است. حداقلی از انسجام فکری و تفکر منطقی لازم است که با تکیه به آن ، بتوان در ذهن مراجع نفوذ کرد و تغییر ایجاد کرد. انسجام ، دقیقاً همان چیزی است که نبود آن روان پریشی را ایجاد می‌کند. ذهن مراجع زمین بازی روان درمانگر است و اگر این زمین سر باشد ، امکان شکل گرفتن بازی هم وجود ندارد.
دارودرمانی هم با اینکه به اندازه روان درمانی شرمنده نیست ، ولی کار خاص و تعیین کننده‌ای انجام نداده. داروهای ضد روان پریشی در ترکیب با سایر داروها ، در کاهش یا از بین بردن توهمات ، تا حدی افکار بدبینانه و هذیان‌ها عملکرد بدی نداشته اند ولی سایر نشانه‌ها مثل علائم منفی ( به معنی فقدان هیجانات و عاطفه مسطح یا یکنواخت ) خیلی تغییر نمی‌کنند. مشکل دیگر اینکه داروها صرفاً مهار کننده نشانه‌های بیماری هستند نه درمان آنها. تقریباً همیشه با قطع مصرف از سمت بیمار که زیاد هم اتفاق می‌افتد ، نشانه‌ها به آرامی یا به سرعت باز می‌گردند.
استفاده از شوک الکتریکی هم در درمان روان پریشی از قدیم مورد استفاده بوده ، هر چند امروزه استفاده مطمئن‌تر و ایمن‌تری از جریان الکتریکی و شوک درمانی می‌شود ، ولی اجرای این روش هم تضمینی برای کسب نتیجه نیست. به علاوه اینکه عوارض جانبی جدی مثل آسیب به حافظه به همراه دارد.
در کل روان پریشی و درمان آن یکی از بن‌بست‌های روانشناسی بالینی و اعصاب و روان است. امید است هرچه زودتر روش‌های درمانی مفید و کارآمدی برای کمک به این بیماران به وجود بیاید. درد و رنجی که یک بیمار روان پریش تحمل می‌کند ، خارج از تصور است. همینطور مشکلاتی که به واسطه بیماری به خانواده بیمار تحمیل می‌شود.
روان پریشی (اسکیزوفرنی واختلالات هم گروه)چیست؟
تالیف از مسعود کرمی روانشناس بالینی
هماهنگی مشاوره تلفنی روانشناسی از سراسر ایران و خارج از کشور یا جلسه حضوری با روانشناس خوب در اصفهان ، با کلیک روی لینک نوبت دهی یا مراجعه به قسمت تماس با ما امکان‌پذیر است.